Wyroki Trybunałów przychylne dla obecno ci religii w życiu publicznym

W tym tygodniu dwa trybunały konstytucyjne polski i niemiecki orzekały w sprawach bezpo rednio dotyczących obecno ci elementu religijnego w życiu publicznym i jej relacji z prawem powszechnie obowiązującym.

2 grudnia polski TK orzekł, że zgodne z Konstytucją RP jest wliczanie do redniej ocen z religii. Wliczanie to uregulowane jest rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 lipca 2007 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych. Wniosek o zbadanie konstytucyjno ci tej regulacji złożyła w listopadzie 2007 r. grupa posłów. Zdaniem skarżących, ze względu na zasadę wiecko ci państwa, niedopuszczalne jest, aby wliczając ocenę z religii do redniej nadawano religii rangę taką jak matematyce. Z argumentów skarżących wynikało, że w ogóle w szkołach nie powinno się odbywać nauczanie religii, a co najwyżej religioznawstwa jako wiedzy obiektywnej i bezstronnej.

Trybunał, rozpoznając tę sprawę w pełnym składzie, nie podzielił tych zastrzeżeń. Zgodnie z krótkim komunikatem prasowym, TK uznał, że wliczanie ocen z religii do redniej wynika wprost z samego nauczania religii w szkole. Możliwo ć nauczania w szkołach publicznych religii wynika natomiast ze swobody wyznania, jest jednym z przejawów wolno ci religii w wietle współczesnych standardów pluralistycznego społeczeństwa demokratycznego.

Warto zwrócić uwagę, że polski TK uznał wolno ć religijną za podstawę do obecno ci sfery religijnej w życiu publicznym. Zupełnie odmiennie orzekł natomiast w sprawie Lautsi v. Włochom ETPCz, wywodząc z tej samej zasady konieczno ć rugowania symboli religijnych ze szkół.

W wydanym 1 grudnia wyroku, niemiecki Federalny Sąd Konstytucyjny (Bundesverfassungsgericht) w Karlsruhe uznał za niezgodne z Ustawą Zasadniczą (Grundgesetz) otwarcie sklepów w niedziele adwentowe w Berlinie. W Niemczech co do zasady w niedziele handel jest niedozwolony. Jednakże od 2006 r. uregulowanie wyjątków od tej zasady zostało mogło zostać zmodyfikowane w ustawodawstwie poszczególnych landów. Lewicowe władze landu Berlin, jednego z najbardziej zlaicyzowanych w całych Niemczech, dopu ciły do otwarcia sklepów bez ograniczeń od 13 do 20 we wszystkie niedziele Adwentu, chyba że jest to niedziela wypadająca 24 grudnia.

Przepisy te zaskarżyły do niemieckiego Sądu Konstytucyjnego Ewangelicki Ko ciół Berlina i Brandenburgii oraz katolickie biskupstwo Berlina. Zarzuty przeciw ustawie dotyczyły przede wszystkim tego, że nadmierne dopuszczenie handlu w niedziele godzi w wolno ć wyznania, zabierając czas niezbędny na praktyki religijne. Sąd Konstytucyjny podzielił te zarzuty i uznał zaskarżone przepisy berlińskiej ustawy za niekonstytucyjne.

Oba te wyroki pokazują, że w sądownictwie najwyższych szczebli jest miejsce na akceptację obecno ci religii w życiu publicznym. Nawet w zlaicyzowanych społeczeństwach takich jak współczesny Berlin katolicy i chrze cijanie nie muszą chować się do katakumb, ale powinni dochodzić swoich praw. Te wyroki dają nadzieję, że można to czynić skutecznie.